Kahramanmaraş sarsıntısı sonrasında sıklıkla duyduğumuz tabirlerden biri artçı zelzele. Bu tabire bir de öncü zelzele terimini ekleyebiliriz. Pekala lakin artçı zelzele ve öncü zelzele tam olarak nedir?
Öncü sarsıntı nedir?
Öncü sarsıntılar, isminden da anlaşılabileceği üzere, tıpkı yerde daha büyük sarsıntılardan evvel gelen sarsıntılardır. Bu türlü bir zelzele, birebir bölgede daha büyük bir sarsıntı meydana gelene kadar öncü zelzele olarak tanımlanamaz. Ancak çabucak akabinde büyük bir zelzele gelirse, o vakit öncesinde yaşanan bu sarsıntılara öncü zelzele denir.
Öncü zelzele (Foreshock): Daha büyük bir zelzeleden ya da ana şoktan birkaç saniye ya da birkaç hafta evvel gelen ve büyük sarsıntının kırılma alanının içinde ya da yakınında ortaya çıkan küçük sarsıntı, titreme olarak tanımlanabilir.
Kandilli internet sitesinde öncü ve artçı zelzeleleri özetle tanımlıyor: Bazen büyük bir zelzele olmadan evvel küçük sarsıntılar olur. Bu küçük sarsıntılara “ÖNCÜ DEPREMLER” denilmektedir. Büyük bir sarsıntının oluşundan sonra da tahminen birkaç yüz adet küçük sarsıntı olmaya devam etmektedir. Bu küçük zelzeleler “ARTÇI DEPREMLER” olarak isimlendirilir ve büyük sarsıntının oluş anına nazaran bunların şiddetinde ve sayısında azalım görülür.
Artçı zelzele nedir?
Artçı zelzele ise, daha büyük bir zelzelesi yahut “ana depremi” takip eden günler yahut yıllar boyunca birebir genel alanda meydana gelen daha küçük sarsıntılardır. Genel bir kural olarak artçı sarsıntılar, ana zelzele anında kayan fayın bir kısmı boyunca yaşanan küçük, yine ayarlamaları temsil eder. Artçı zelzelelerin sıklığı vakitle azalır. Tarihî olarak, derin sarsıntıları (>30 km) artçıların takip etme mümkünlüğü, sığ zelzelelere nazaran çok daha azdır.
ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu Artçı Sarsıntısı şöyle tanımlar: Artçı şoklar daha büyük bir olayı yahut “ana şoku” takip eden günler yahut yıllar boyunca birebir genel alanda meydana gelen daha küçük sarsıntılardır . 1-2 fay uzaklığında ve art plan depremsellik seviyesine dönmeden evvelki vakit diliminde meydana gelirler. Genel bir kural olarak, artçı şoklar, ana şok anında kayan bir fayın kısmı boyunca küçük yine ayarlamaları temsil eder. Bu artçı şokların sıklığı vakitle azalır. Tarihi olarak, derin zelzeleleri (>30 km) artçı şokların takip etme mümkünlüğü, sığ zelzelelere nazaran çok daha azdır.