Seçim süreci tanıklığımı sembol bir sözcükle tabir etmek istesem, “tahayyül” derim.
Dilimize Arapçadan geçen “tahayyül”, hayal sözcüğünden türetildi. Ki bu açıklama kısır kalıyor. Zira:
Fransız felsefeci Gilles Deleuze mükemmel tespiti var:
-Tahayyül gerçek olmayan değil, gerçek olmayanın hakikaten ayırt edilemezliğidir.”
Sadece seçim vaatleri vs. değil, toplumsal hayatımızın “öznesini” de bu tarif oluşturuyor. Gerçekler üzerine değil, algı-fantezi üzerine kurgu hayat inşa ediliyor. Ki “inanç” yüklü toplumlarda bunun “alıcısı” çok oluyor. Akabinde karşımıza şu çıkarılıyor:
ABD popülizminin dayatması olan, nicel/ sayısal büyüklüğün en pahalı olduğu algısı! Düşüncenin bile ölçüsü sayısal idi; “kaç kişi takip ediyor ki?”
Sizin entelektüel arayışınızın karşısına çıkarılan da budur; “marjinal/aykırı.”
Evet, hakikat lakin kitleler tarafından kabul görürse gerçekti! Çoğunluğa uymayan yahut kümeden “aforoz” edilen ise kaybedendi.
Bu grubun aradığı “iyi-güzel-değerli” değildi, yalnızca faydalı olandı. Ki “faydayı arama” dileği vakitle gerçeklikle bağını koparan tutkuya dönüştü:
Tahayyül anlayışı ülkeye AKP’den bulaştı. Heyhat! AKP’ye karşı olanların, tıpkı AKP üzere dayatmalarına tanıklık ediyoruz…
***
Fransız sosyolog Jean- François Bayart, “Kimlik Yanılsaması” kitabında güya “bizim mahalle”nin ruh halini yazdı:
-Sakın insanlara tek tutkuya böylesine kör bir bağlılıkla kapılarak, en değerli çıkarlarını tehlikeye attıklarını söylemeyin, duymazlar…
-Başka yere baktıklarında ellerinden kaçan özgürlüğü onlara göstermeyin, görmezler…
“Oysa” diyor Bayart, “tahayyül denen kurutma kağıdı, bütün toplumlarda siyasal aksiyonun mürekkebini emmektedir.”
Bunun açıklaması ABD’den dünyaya yayılan tahayyülcü “çıkar öğretisi” idi. Neoliberalizm buna “tuz biber ekerek” daha da acılaştırdı. Beşerler hakikati istemeyen “sağır” ve “kör” yapıldı: Onu keyifli edecek “hakikati” duyar ve görür oldu sadece! Tahayyülüne uymayana düşmandı.
O, rüyasına/ sembolik seçim pazarlamasına inanmakta ısrarcı…
Evet tahayyülle, yeni siyasal toplum oluşturuldu; bu bilinçdışının egemenliğidir.
Hayali “tiyatroya” dönüştürülen bu siyasi oyuna yenik düşmek değil, bununla uğraş etmek fazilettir.
***
Keza:
Bu seçim süreci şunu da gösterdi:
Öteki’ni kullanarak Kendi’ni yapmanın/tanımlamanın salgın hastalığa dönüşmesi…
Yani: Kötü-çirkin-kirli-düşman gördüğü karşıtı üzerinden, kendi üstünlüğü gösteren kimlik seçerek, “siyasi cemaatini” belirlemek!
Tüm her sıkıntıların sebebini kültürel görmek gülünçtür fakat ülkemizin realitesi de budur. Yeni değildir, siyasal tutkuların-mücadelenin kısırlaştırılması kırk yıllık neoliberal popülist stratejinin sonucudur.
Deniyor ki:
-Duyguların sömürüldüğü bu tahayyüle sizde kapılın! Biz fikir aramıyoruz, yeni’nin nasıl inşa edileceği ile ilgilenmiyoruz, tek gayemiz ne kıymetine olursa olsun Öteki’ni yenmek!
İnatla sizi, gerçek ile uydurma ortasındaki “gri” noktaya çekmek istiyorlar. Halbuki:
Hayatını-mesleğini akılcılık üzerine kuranların, yeniyi arayışından geri adım atmayanların bu yüzeyselliğe ahengi imkansızdır, aksi durumda bu kendini inkar etmek olur.
Yenilen yok mu? Olmaz mı? Kendime şunu sorardım:
-Bizde entelektüel niçin çok az çıkıyor?
Bu soruyu “düşün tembelliği” vs. ile açıklardım.
Şimdi, “cesaret eksikliği” diye yorumluyorum: Entelektüel sorgulama yerine geniş yığınların kabulünü almak, mahalleye, güruha yenik düşme kolaycılığı!
Değer verdiğim kimi köşe müelliflerini okurken inanamıyorum; bir sefer daha anlıyorum ki, iflah olmaz teslimiyet bizim topraklarımızın “tarihsel hastalığı!”
Ne yazık ki Cumhuriyetin burjuva aydını, “ergenliğini” aşamamış, “reşitliğe” ulaşamamıştır. Bu seçimin bize gösterdiği realitelerden biri de budur.
Soner Yalçın