İZMİR – İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenen İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi’nde Rektör Yardımcısı ve İstanbul Siyaset Merkezi (İPM) Yöneticisi Prof. Dr. Fuat Keyman da “Kentlerin Türkiyesi ve Yaşamdaş Kentler: Demokrasi, Yeni Yerellik, Yaşamsallık” başlıklı bir sunum yaptı.
Kongre kapsamında yürütülen çalışmaların ehemmiyetine değinen Fuat Keyman, “Ben de çalışmalara katıldım. Sayın Tunç Başkan’a hem bu teşebbüsü yaptığı hem de beni bu çalışmaya davet ettiği için teşekkür ediyorum. İzmir’in ayrıcalığı, İzmir’in ehemmiyeti, bu türlü bir konferansı burada yapması ile bir defa daha tescil edilmiş oldu. İzmir’e de teşekkür ediyoruz” dedi.
‘KIZILAY’IN BU DURUMA DÜŞMESİ NEDENİYLE ÜZGÜNÜM’
Deprem bölgesindeki izlenimlerini de aktaran Fuat Keyman, sivil toplum kurumlarının, belediyelerin çalışmalarının engellendiğini belirtti. Keyman, “Bu yaşımda Kızılay’ın bu duruma düşmesinden çok üzgünüm. Türkiye’de çadır, kan satan, Eczacılar Birliği’nin sarsıntı bölgesine getirdiği birinci yardım ilaçları için çadırlardan para isteyen bir Kızılay’a sahibiz. Sarsıntıda birinci evvel holding olmaya çalışan bir Kızılay’a sahibiz. İzmir, İstanbul büyükşehir belediyelerine çok teşekkür ediyorum. Devletin olmadığı, sivil toplumun olduğu, sivil toplumun tekrar canlandığı bir devirden geçiyoruz. Tunç Lider ve İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne çok teşekkür ediyorum. Zira o insanların buna muhtaçlığı vardı. O insanların davetlerine belediyelerimiz, sivil toplum örgütleri çabucak cevap verdi” tabirlerini kullandı.
‘DEMOKRASİNİN DEĞERİNİ İÇSELLEŞTİRMEMİZ GEREKİYOR’
Konuşmasında demokrasinin ehemmiyetine değinen Keyman, “Yüz yıl evvel Türkiye, İzmir İktisat Kongresi ile ulus devlet kurmayla, eğitim ve prestijle başardıysa, bugün de başarabilir. Bugün başarırken, geçmişten ders almamız, geçmişe eleştirel olarak bakmamız, geçmişteki eksik olan şeylerin yanı sıra artılarımıza da bakarak, Türkiye’yi gelecek yüzyıla hazırlamamız gerekiyor. En temel derslerden biri demokrasi. Demokrasi olmayınca ekonomik gelişme, adalet de olmuyor. Demokrasiyi artık üzerinde çalışacağımız, koruyacağımız bir sistem olarak görmemiz lazım. Demokrasinin ehemmiyetini içselleştirmemiz gerekiyor” diye konuştu.
‘HEPİMİZİN BİR ORTAYA GELECEĞİ ADİL ÖMRÜ TASARLAMAMIZ GEREKİYOR’
Kongrede “Dünya Tekrar Yapılanırken Türkiye’nin Ortak Akılla İnşası” başlıklı bir konuşma yapan Türkiye İktisat Araştırma Vakfı (TEPAV) Lideri Prof. Dr. İtimat Sak, Türkiye’nin dünyadaki iktisadi stratejik pozisyonu ve izlenmesi gereken yol haritasına değindi.
Ülkede iştirakçi bir geçiş sürecine ve akılcı siyasetlere gereksinim olduğunu lisana getiren Sak, “Aslında ne yapmamız gerektiği açık. Şimdiye kadar son beş yılda yaptıklarımızı yapmayacağız. Karar alma sistemlerini hızla değiştireceğiz. Önümüzdeki devirde geleceğe sıçrayacağımıza nazaran gerçek adım atabilmek için bir karar alacağız, sonra bir ölçüm yapacağız, öteki ülkelerle pozisyonumuzu ölçeceğiz. Yanlış yaptıysak yanlışımızı çabucak düzeltmemiz gerekecek. Ne yaptığımızı bilerek karar vermemiz gerekiyor. Ben önümüzdeki süreçte Türkiye’de hiç kullanmadığımız ekonomik ve toplumsal kurulun son derece kıymetli bir meclis olacağını düşünüyorum. Sadece iktidarın değişmesi değil ortaklaşma kültürünü geliştirmemiz gereken yeni bir periyodun başındayız. Tıpkı 1923’teki üzere. O gün nasıl bir ortaya gelindiyse, gelecekle ilgili adım atmanın değerinden kelam edildiyse artık de hepimizin bir ortaya geleceği, adil hayatı konuşmamız, tasarlamamız gerekiyor” formunda konuştu.
‘KAMU- HALK İŞBİRLİĞİ MODELİ’
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Dış Siyaset Müşavere Konseyi Üyesi olarak misyon yapan Murat Karayalçın da konuştu. İktisatçı, planlama uzmanı ve siyasetçi Karayalçın, “Proje Sahipliliği” başlığı altında açıklamalarda bulundu.
Devlet ve belediye ikilisini ‘kamu’ olarak nitelendirdiğini söz eden Karayalçın, “Sabit toplumsal tabanlı projelerini o projelerin amaç kitlesiyle yani proje halkıyla ortaklaşa tasarlamalı, ortaklaşa uygulamalıdır. Bunun için maksat kitle olan proje halkı örgütlenmeli nasıl olursa olsun örgütlenmeli, tercihen kooperatifler biçimiyle örgütlenmeli ve kamuyla örgütlü diyaloğa girmelidir. Diyalog kamunun ve proje halkının örgüt temsilcilerinin, belediye ya da bakanlığın temsilcilerinin içinde eşit sayıda yer alacağı proje karar konseylerinde yapılmalıdır. Örgütlü diyalog müzakere ve karar alma halinde olacaktır. Müzakere yapılacak. Sonra da ona dayalı olarak ortak karar alınacak. Eşit seviyede. Kamu daha fazla değil. Kamunun ve halkın temsilcileri mutabakat içinde, eşit olarak karar alacaktır. Bu bir kamu- halk iş birliği modelidir” diye konuştu.
‘DEMOKRASİ HER YERDE OLMALI’
Bu modelin bir öbür kazanımının da yaratacağı demokrasi olacağını söyleyen Karayalçın, şöyle devam etti:
“Kamunun ve halkın bir proje uygulaması alanıyla hudutlu olsa bile birlikte düşünmeleri, tasarlamaları, müzakere etmeleri, uygulamaya geçmeleri yeni bir demokrasi anlayışını da beraberinde getirecektir. Aslında bu yeni bir kamu idaresi anlayışıdır. Ben buna proje demokrasisi diyorum. Demokrasi yalnızca TBMM’de, siyasi partilerde de olmamalı. Demokrasi her yerde olmalı, yapılmalı. Başta üretim süreci olmak üzere her sürecin içinde demokrasi olabilmeli. Bu katılımcılık değil. Bu katılımcılığın çok ilerisinde olan bir kademe. Katılımcılıkta merkezi, mahallî yöneticiler halkı dinlerler fakat o dediklerini yapabilirler, yapmayabilirler. İştirakte halka görüşlerini sunma imkanı sağlanmalıdır. O görüşler geçerli görünebilir, görünmeyebilir. Lakin bu model o denli değil. Ben bu modeli iştirak değil ortaklaşım diye adlandırıyorum”
‘İÇİNE BİLİM SOKMADIĞINIZ HERŞEYİ ÇÖPE ATIN’
Ekonomist-Gazeteci Dr. Emin Çapa, hala daha termik santrallerle kalkınmanın olacağını düşünenlerin bulunduğunu belirterek, “Ekonomide ana şey güç tüketiminizdir. Bir noktaya kadar. Dünyanın en büyük iktisadı ABD’nin ulusal geliri ile güç tüketimi ortasındaki bağı görüyorsunuz. 1950 yılında bir ünite ulusal geliriniz, bir ünite güç tüketiminiz varsa 70’lerin ortasına kadar bunlar ne kadar güç, o kadar ulusal gelirdi. 1970’lerin ortasında güç tüketimi yavaşladı. Ulusal gelir yükseldi. 80’lerin ortasına gelince ulusal gelir patlıyor. Güç tüketimi neredeyse durma noktasına geliyor. 2000’den itibaren güç düşerken, ulusal gelir artışı devam ediyor. Bu bize bir şey gösteriyor. Güç artışı ile ulusal gelir ortasındaki bağ kopuyor. Neden? Zira artık içine akıl ve bilim sokmadığınız hiçbir şeyin pahası yok. Bu tarım olabilir, sanayi olabilir. Fark etmez. İçine bilim sokmadığınız her şeyi çöpe atın.” diye konuştu.
‘BİLİM YOKSA REFAH, UYGARLIK, ZENGİNLİK, TEKNOLOJİ YOK’
Geleceğin en değerli konusunun hayat bilimleri olacağını söyleyen Çapa, “Olayı yalnızca farmakolojiye indirgemek haksızlık olur. Öbür bir şeyden bahsediyoruz. İnsan olarak ölmeyeceksiniz. Daha evvel bu türlü bir şey yaşamadınız. Tarım ihtilali değil bu. İnsanı yeni baştan yaratma noktasındayız. Bu çok uygun bir şey mi? Çok korkuyorum. Ödüm kopuyor, zira bu olayın etik tarafı eksik. Akıl ve bilim tarafı tamam lakin akıl ve bilimin yanına vicdanı koymazsak, o tarafı beni çok korkutuyor. Türk halkı geleceğe gerçek nasıl koşar? Geriye bakarak geleceğe koşulur mu? Uygarlığın, gücün, teknolojinin sırrı, bilimdir. Bilim yoksa refah, uygarlık, zenginlik, teknoloji yok” dedi.
“Bilim nedir” sorusunu soran ve salonun ışıklarının kapatılmasını isteyen Çapa, bir kibrit yakarak, Bilim bu. Zira bilim maceramız daha çok yeni. Bilim macerasında daha o kadar küçük, yeni bir yerdeyiz ki lakin bu kadar bizim yolumuzu aydınlatıyor. Fakat siz buna sahip çıkmazsanız o vakit karanlıkta kalırsınız. Rotanızı, yolunuzu kaybedersiniz. Karanlık, hurafe, batıl sizi yer yutar. Kendinizin, çocuklarınızın hayatını, ülkenizin geleceğini yok edersiniz. Karanlığın içinde yolunuzu kaybedersiniz. Ülkenizin, kendinizin, çocuklarınızın, halkınızın geleceğini kaybedersiniz. Türkiye’ye çok inanıyorum. Ya ülkenize sahip çıkacaksınız. Ya da sahip çıkacağınız bir ülkeniz, halkınız olmayacak” diye konuştu.