Bu yıl 10’uncusu yapılan ve ‘hormon dünyasının köprüsü’ olarak 36 ülkeden dünyanın en kıymetli endokrinoloji ve metabolizma uzmanını Türkiye’de bir ortaya getiren ‘EndoBridge 2022 Kongresi’, 20-23 Ekim tarihleri ortasında Antalya’da gerçekleştirildi. Kongre Lideri Prof. Dr. Okan Bülent Yıldız, bu yıl kongrenin en değerli mevzu başlıklarından birinin ‘diyabetin yine sınıflandırılması’ olduğunu söyledi. Tıp dünyası çok yakın bir tarihte artık diyabet hastalarını yalnızca Tip 1-ve Tip 2 diyabet olarak değil, 5 farklı diyabet tipi ile tanımlayacak ve tedaviler de buna nazaran yine şekillenecek. Prof. Dr. Yıldız, her hastaya standart tedavi yerine diyabette de şahsa özel tedavileri gündeme getiren bu yeni gelişme hakkında kıymetli açıklamalarda bulundu.
‘İKİ CİNS HASTALARI TANIMLAMADA KÂFİ DEĞİL’
Prof. Dr. Yıldız, bu yıl EndoBridge toplantısında diyabetin yine tanımlanması, yeni tipleri ve tedavisiyle ilgili en son gelişmeleri detaylı bir halde değerlendirdiklerini belirterek, “Bugün için diyabette temelde Tip 1 ve Tip 2 diyabet olarak sınıflandırma yapılıyor. Dünyada diyabet teşhisi almış kişi sayısı 500 milyonun üzerinde ve diyabet öncesi evrede dediğimiz prediyabet ya da bilinmeyen şekeri olan kişi sayısı da 500 milyon kadar. Münasebetiyle 1 milyardan fazla insanın, şeker yükselmesi ile ilgili sorunu olduğunu biliyoruz. Burada baş karıştırıcı mevzulardan bir tanesi, diyabet sınıflandırılmasında Tip 1 ya da Tip 2 kullanımının artık kâfi gelmediği. Zira biz biliyoruz ki tıpkı sınıf içinde, örneğin Tip 2 diyabet hastaları içinde birtakım hastalar birbirinden farklı klinik özellikler gösterebiliyor. Bu nedenle diyabet sınıflandırmasında artık, 5 tiplendirmenin kullanılması gündemde. Yeni çalışmalar gösteriyor ki bu halde şahsileştirilmiş, öngörücü, önleyici tıbbı uygulamamız daha kolaylaşacak” dedi.
‘OLUŞMA DÜZENEĞİNE NAZARAN YENİ SINIFLANDIRMA YAPILACAK’
Diyabetin her hastada farkı düzeneklerle ortaya çıktığına işaret eden Prof. Dr. Yıldız, “Örneğin otoimmün nedenler diye bildiğimiz, bedenin bağışıklık sisteminin insülin yapan pankreastaki Beta hücrelerini yabancı üzere kabul edip bunlara saldırmasıyla oluşan diyabeti, Tip 1 diyabet olarak tanımlıyoruz. Çoklukla çocuklukta ya da erken yaşlarda başlayan bu tipin ana düzeneği bu. Lakin bunun dışında 4 farklı tipten de bahsediyoruz artık. Bunlardan biri, önemli insülin yetersizliğiyle gelişen diyabet. Burada temel sorun, insülinin gereğince yapılamaması. Ancak sistemi, bağışıklık sistemi ile ilgili değil. 3’üncü tipte de insülin direnci kelam konusu. Burada da aslında pankreastaki Beta hücreleri insülin yapabiliyor lakin, doku ve organ seviyesinde kâfi olmuyor bu insülin salgısı. 4’ncü tip, obezite ile ilgili. 5’incisi ise yaşlanma ile bağlantılı hafif diyabet. Neden bu türlü yeni 5 farklı sınıf kullanmak gerekiyor? Zira bunların klinik gelişimleri birbirinden farklı” diye konuştu.
‘HER TİPİN MUHTEMEL RİSKLERİNİ ÖNGÖRMEK DAHA KOLAY OLACAK’
Önümüzdeki yıllarda bu bahsin bilim dünyasında daha çok gündeminde olacağına dikkat çeken Prof. Dr. Yıldız, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Diyabetin daha erken evrede bu yeni tiplendirmelerle isimlendirilmesi sayesinde her bir tipe nazaran, ‘kişiye özel’ tedavilerin planlanması, her bir tipin kendine mahsus risklerinin daha erken periyotta denetim altına alınması ve diyabetin bu alt tiplerine nazaran kullanacağımız tedavi yollarının de farklılık göstermesi mümkün olacak. İnsülin direncinin önemli olduğu hastalarda, denetim altına almak daha değerli hale gelecek. Gerek beslenme tertibinde yapılacak düzenlemeler, gerekse ömür üslubunda yapılacak değişiklikler öne çıkacak.”
‘GEREKSİZ İLAÇ KULLANIMI DA ÖNLENECEK’
Diyabette yeni tiplendirme ile hastalarda kullanılacak ilaçlarda da farklılıklar olacağını belirten Prof. Dr. Okan Bülent Yıldız, “Örneğin Tip 2 diyabet teşhisi alan birçok hastanın misal ilaçları kullandığını, aslında bu ilaçların hepsinin her hastada tıpkı etkiyi göstermediğini biliyoruz. Zira altta yatan neden farklı. Münasebetiyle bugün obezite ile alakalı diyabetin daha hafif olacağını, yalnızca kilo idaresi ile şekerin denetim altına alınabileceğini, bu noktada kilo yönetmeksizin gereksiz yere bir ya da daha fazla sayıda ilaç kullanımının yanlış olduğunun altını çizeceğiz. Elimizde diyabet tedavisi için çok geniş bir yelpaze var. Aslında bu yeni tiplendirmelerin birbirlerinden klinik farklılıkları daha yeterli anlaşılmaya başlandığında, elimizdeki bu tedavi seçeneklerini de bireye özel olarak, daha gerçek ve aktif bir halde konumlandırabileceğiz. Yeni verirler toplandıkça, bilhassa de yeni tiplendirmelerin kullanımı da arttıkça, diyabete bağlı körlük ya da böbrek hasarı üzere, hastalarda hangi komplikasyonun tesiri daha süratli ya da daha fazla gelişecek, bunu öngörmek de mümkün olabilecek” biçiminde konuştu.