Emeklilikte Yaşa Takılanlar ile ilgili düzenlemeleri içeren Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunu ile 375 sayılı Kanun Kararında Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, geçen hafta Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
TARTIŞMALARA BAHİS OLAN ŞART
Düzenlemede yer alan kurallı unsurlar sebebiyle ise 2002 yılı öncesinde 3 tam yıl hizmeti olmayan memurlarla esnaf ve çiftçilerin emekli olamayacağına ait tartışmalar alevlendi. Genel Sağlık-İş Sendikası, EYT düzenlemesinin 2002 öncesine yönelik 3 yıl koşulu getirmediğini savunan SGK idaresini, ‘kanunu yanlış yorumladığı’ gerekçesiyle istifaya çağırdı.
CUMHURBAŞKANLIĞI’NA MÜRACAATTA BULUNDULAR
Sözcü’de yer alan habere nazaran sendika, mağduriyeti önleyecek yasal değişikliğin yapılması için Cumhurbaşkanlığı’na gönderdikleri müracaatın ivedilikle sürece alınması talebinde bulundu. EYT düzenlemesini hukukçularına inceleten Genel Sağlık-İş, eski Emekli Sandığı Kanunu’nun süreksiz 205’inci unsuru ile ilgili bentlerinde yer alan mühlet kuralı nedeniyle kimi sıhhat çalışanlarının (memur) EYT hakkını kullanamayacağı, hasebiyle emekli olamayacağı sonucuna vardı.
GERİYE DÖNÜK HAK TALEP EDİLEMEYECEK
Düzenleme ile Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunu’na süreksiz husus eklenerek ilgili kanunlara nazaran kanunun yürürlük tarihinden sonra aylık bağlanması talebinde bulunanlardan yaşlılık yahut emekli aylığı bağlanacak olanlar, kelam konusu kararlarda yaş dışındaki başka kaideleri taşımaları halinde yaşlılık yahut emekli aylığından yararlanacak.
Geriye dönük rastgele bir ödeme yapılmayacak ve geriye dönük hak talep edilemeyecek. Birinci defa yaşlılık yahut emekli aylığı bağlananlardan, yaşlılık yahut emekli aylığı talebi nedeniyle işten ayrılış bildirgesi verilenlerin işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içinde en son çalışılan özel bölüm iş yerinde toplumsal güvenlik takviye primine tabi çalışmaya başlamaları halinde, çalışılmaya başlandığı tarihten itibaren, toplumsal güvenlik dayanak primi patron payının 5 puanlık kısmına isabet eden fiyat Hazinece karşılanacak. Toplumsal güvenlik takviye primi patron payı indiriminden yararlanılan sigortalının işten ayrılması halinde, bu indirimden tekrar yararlanılamayacak.
İŞ KONTRATLARININ FESHEDİLMESİNİ ZARURÎ TUTAN DÜZENLEMELER KALDIRILACAK
Kamu kurum ve kuruluşlarında takıma alınan personeller, vilayet özel yönetimleri ve belediyeler ile bağlı kuruluşlarında ve bunların üyesi olduğu mahalli yönetim birliklerinde, birlikte yahut başka ayrı sermayesinin yarısından fazlası vilayet özel yönetimleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarına ilişkin şirketlerde personel statüsüne geçirilenlerin; emeklilik, yaşlılık yahut malullük aylığı almaya hak kazanmaları halinde, çalıştırıldıkları kamu kurum ve kuruluşları yahut şirketlerce iş kontratlarının feshedilmesini zarurî tutan düzenlemeler yürürlükten kaldırılacak.
NASIL BAŞVURULACAK?
Kanunun Resmi Gazete’de yayımlanmasıyla emekli olmak isteyenler için müracaat süreci de başladı. Buna nazaran, emekli olmak isteyenler e-Devlet üzerinden ya da toplumsal güvenlik merkezlerine müracaat yapabilecek. Sigorta başlangıcı 8 Eylül 1999 ve öncesi olanlar, EYT düzenlemesi ile emeklilik hakkı kazanabilecek. Şartları yerine getirenler, Müddet sonu olmaksızın, SGK ve e-Devlet’ten müracaat yapabilecek. EYT düzenlemesinden yararlanmak isteyenler emeklilik için müracaat dilekçesi verecek.
- Çalışmayanlar yalnızca emeklilik başvurusu yaparak süreçlerini başlatabilecekler.
- Çalışan EYT’liler için ise birkaç kademeli bir müracaat süreci gerçekleşecek.
- Emeklilik başvurusu yapmak isteyen çalışan EYT’liler öncelikli olarak işyerlerinden çıkış dokümanı alacaklar.
- Bu evrak ile emeklilik müracaatlarını gerçekleştirecekler.
- Daha sonra emeklilik kararının akabinde tüm EYT’liler ve emekliler istedikleri bir işyerinde çalışabilecek.
- Çalışan emeklilerin maaşlarında rastgele bir kesinti olmayacak.
- Emekli olduktan sonra bir kamu kurumunda çalışanların emekli maaşları kesiliyor.
YASAYLA İLGİLİ ÖNE ÇIKAN DETAYLAR
- 8 Eylül 1999 ve öncesinde işe girenler düzenlemeden yararlanacak.
- EYT’de rastgele bir yaş hududu uygulanmayacak.
- Yaş dışında prim günü ve sigortalılık mühleti kurallarını taşıyanlar aylık alabilecek.
- Emekli olduktan sonra tıpkı iş yerinde 30 gün içerisinde tekrar işe başlayan çalışanlar için yüzde 5 dayanak primi verilecek.
- Kadroya alınan emekçiler ile personel statüsüne geçirilenlerin aylık almaya hak kazanmaları halinde iş kontratlarının feshini zarurî tutan düzenleme yürürlükten kalkacak.
- EYT’lilerin kıdem tazminatına ait Kredi Garanti Fonu’ndan dayanak verilecek.
- Toplamda 5 milyon çalışanı etkileyen düzenlemeye nazaran 2023 yılında 2 milyon 250 bin kişi emekli olabilecek.
- 5 bin 500 liranın altında maaş olmayacak.